Seponering en vrijspraak
Niet elke vrijspraak is hetzelfde. Zo kunt u door de rechter worden vrijgesproken, maar kan het ook zo zijn dat u een sepot van het Openbaar Ministerie (OM) ontvangt. De gevolgen van een seponering of vrijspraak door de rechter kunnen voor u erg verschillend zijn. Daarbij zijn er verschillende soorten sepots en vrijspraak. In de basis komt het erop neer dat u niet meer wordt vervolgd. Toch kan het soort sepot of vrijspraak van belang zijn.
In dit artikel leest u meer over de verschillende sepotgronden en wat deze gronden voor uw situatie betekenen.
Welk soorten sepot zijn er?
Een sepot is een beslissing van de officier van justitie om op bepaalde gronden niet of meer verder te vervolgen. In beginsel zijn er twee ‘overkoepelende’ sepots:
Het technische sepot
Het beleidssepot
Technische sepot
In het geval van het technische sepot wordt door het OM geconcludeerd dat op grond van het onderzoek een vervolging niet haalbaar is. Het komt er dan vaak op neer dat het OM het bewijs niet rond krijgt.
De technische sepots zijn weer onder te verdelen in een groot aantal specifieke sepots met elk een eigen code. In de ‘Aanwijzing sepot en gebruik sepotgronden’ (hier te vinden) zijn de verschillende sepotcodes te vinden. Hier kun je hele lijst met sepotcodes vinden. De belangrijkste technische sepotcodes worden hieronder opgesomd:
Sepotcode 01: ten onrechte als verdachte aangemerkt
Sepotcode 02: onvoldoende bewijs
Sepotcode 03: niet ontvankelijk
Sepotcode 05: feit niet strafbaar
Sepotcode 06: dader niet strafbaar
Sepotcode 07: onrechtmatig verkregen bewijs
Beleidssepot
Een beleidssepot is een meer beleidsmatige keuze waarbij het OM geen prioriteit geeft aan de vervolging van het begane feit. Op gronden van algemeen belang wordt een vervolging dan niet wenselijk geacht. Dit wordt ook wel het opportuniteitsbeginsel genoemd. De grondslag voor een beleidssepot is te vinden in artikel 167 lid 2 Wetboek van Strafvordering (Sv).
Ook de beleidssepots kennen verschillende codes die in de Aanwijzing sepot en gebruik sepotgronden zijn opgenomen. De belangrijkste beleidssepots zijn:
Sepotcode 20: ander dan strafrechtelijk ingrijpen prevaleert
Sepotcode 21: civielrechtelijke jeugdmaatregel
Sepotcode 22: strafrechtelijke jeugdmaatregel
Sepotcode 23: TBS
Sepotcode 30: landsbelang
Sepotcode 31: wetswijziging
Sepotcode 32: onvoldoende nationaal belang
Sepotcode 40: gering feit
Welk gevolgen hebben de verschillende sepotcodes?
De keuze van sepotcode kan grote gevolgen voor u hebben. Zo komen bepaalde sepotcodes wel als aansteking op de justitiële documentatie en anderen niet. Dit heeft gevolgen voor uw strafblad en het aanvragen van een Verklaring Omtrent Gedrag (VOG).
Alle sepots worden doorgaans in het Justitieel Documentatie Register vermeld. Bij twee sepotcodes is dit echter niet het geval:
Sepotcode 01: ten onrechte als verdachte aangemerkt
Sepotcode 09: rechtmatige geweldsaanwending door een (politie)ambtenaar
Een sepot kan tot wel vijftig jaar (bij een gevangenisstraf van langer dan 20 jaar) op de justitiële documentatie blijven. In de meeste zaken, bij misdrijven waar een maximale gevangenisstraf van 6 jaar op staat, blijft het sepot twintig jaar vermeld op de justitiële documentatie.
Oneens met een sepot?
Ondanks dat een sepot betekent dat u als verdachte niet meer wordt vervolgd, kan er met een aantekening op de justitiële documentatie toch een nadelig gevolg aan verbonden zitten. Wanneer u het niet eens bent met de gebruikte sepotcode kunt u een klacht indienen bij de hoofdofficier van justitie. De grondslag voor het indienen van een dergelijke klacht is te vinden in hoofdstuk 9 van de Algemene wet bestuursrecht (Awb).
Vrijspraak door de rechter
Wat als u wordt vrijgesproken door de rechter? Zitten daar ook verschillen tussen? Ja zeker. Een rechter kan tot het oordeel komen dat er onvoldoende bewijs is in uw zaak. Ook kan de rechter oordelen dat het feit waarvan u wordt verdacht niet strafbaar is. In dat geval kan er een ontslag van alle rechtsvervolging volgen. Naast dat het feit niet strafbaar is kan het ook zo zijn dat de verdachte niet strafbaar is.
Zo kan de verdachte een beroep doen op een schulduitsluitingsgrond. Wanneer een feit niet strafbaar wordt geacht is spraken van een rechtvaardigingsgrond, bijvoorbeeld in het geval van zelfverdediging. Naast vrijspraak en ontslag van rechtsvervolging is het tevens mogelijk dat de rechter conform artikel 9a van het Wetboek van Strafrecht een rechterlijk pardon uitspreekt. De rechter is dan van mening dat een straf niet gepast is. Redenen daarvoor zijn:
- Bijzondere omstandigheden;
- Bijzondere persoonlijke omstandigheden bij de dader;
- Het strafbare feit is niet heel ernstig.
Schadevergoeding bij sepot of vrijspraak
Wanneer u bent vrijgesproken of een sepot heeft ontvangen heeft u schade geleden. Denk hierbij aan kosten voor rechtsbijstand en bijvoorbeeld het opnemen van vrije dagen en reiskosten. U kunt bij vrijspraak of sepot om schadevergoeding verzoeken. De procedure voor het verzoeken van schadevergoeding is hier te vinden. U ben niet verplicht om hiervoor een advocaat in te schakelen.
De hoogte van de schadevergoeding hangt af van diverse factoren. De rechtspraak heeft hier richtlijnen, ook wel oriëntatiepunten voor opgesteld. U kunt niet overal een schadevergoeding voor krijgen. U kunt bijvoorbeeld niet de tijd die u kwijt bent geweest voor verhoor als schade vergoed krijgen.
Het is belangrijk dat u binnen 3 maanden na het eindigen van uw zaak een verzoek tot schadevergoeding indient. Dit doet u bij de rechtbank die uw zaak voor het laatst heeft behandeld.
